Bekende Smålanders

Gruppe Menschen in historischer Kleidung

Veel beroemde Zweden zijn geboren en getogen in Småland. Enkele van de grootste namen zijn onder andere Astrid Lindgren, de bekende kinderboekenschrijfster, Ingvar Kamprad, de oprichter van IKEA, en Carl von Linné, de meest bekende wetenschapper in de geschiedenis van Zweden.

Astrid Lindgren

Lees verder +

Astrid Lindgren – de schepper van Pippi, Emil, Ronja en Madicken – heeft als geen ander verhalen verteld over Småland in vroeger tijden. Vooral de verhalen over Emil van Katthult in het parochiegebied Lönneberga in Småland vangen de sfeer van het oude Småland perfect. Er is veel te zeggen over onze geliefde Astrid, maar het beste kun je haar beleven, naast het lezen van haar boeken, in Astrid Lindgrens Wereld, haar ouderlijk huis Näs in Vimmerby, en Filmbyn Småland in Mariannelund.

Hier is een fragment uit Emils streken uit Lönneberga, dat de charme van Lindgrens schrijfstijl en Smålands natuur prachtig illustreert:

*”Het was een avond zoals alleen Småland die kan bieden. Alle meidoorns van Katthult stonden in bloei, de merels zongen, de muggen zoemden en de baarzen hapten gretig. Daar zaten ze, Emil en Alfred, en keken naar hun dobbers die dansten op het spiegelgladde water. Ze spraken niet veel, maar het was goed zoals het was. Ze bleven daar zitten tot de zon onderging, waarna ze naar huis gingen: Alfred met de baarzen in een emmer, en Emil spelend op een fluit die Alfred voor hem had gesneden.

Door het weiland liepen ze, langs een kronkelend pad onder de frisgroene berkebomen van de lente. Emil blies op zijn fluit en de merels keken verbaasd op. Maar plotseling stopte hij en haalde de fluit uit zijn mond.
‘Weet je wat ik morgen ga doen?’ vroeg hij.
‘Nee,’ zei Alfred. ‘Is het weer een of andere kattenkwaadstreek?’
Emil zette de fluit weer aan zijn mond en begon te spelen. Hij liep zo een tijdje, diep in gedachten.
‘Dat weet ik niet,’ zei hij uiteindelijk. ‘Dat weet ik pas achteraf.’”*

Astrid Lindgren blijft een onmisbare stem in de verhalenwereld, en haar werk brengt niet alleen Småland tot leven, maar ook de magie van de kinderlijke verbeelding.

Lees minder –

astridlindgrensnas.se

Carl von Linné

Lees verder +

De beroemde botanicus uit de 18e eeuw, Carl von Linné, dacht jarenlang na over hoe hij alle planten ter wereld kon classificeren om de natuur beter begrijpelijk te maken. Met zijn baanbrekende werk Systema Naturae legde Linné de basis voor zijn internationale roem en voor het systeem van binaire nomenclatuur – twee Latijnse namen voor de classificatie van planten en dieren – dat nog steeds wereldwijd wordt gebruikt. Zoals hij bescheiden zei: “God schiep, en Linné ordende.”

Zijn geboortehuis is nog altijd intact en te bezoeken in Linnés Råshult, ten noorden van Älmhult. Hier vind je een natuurreservaat dat teruggaat naar de 18e eeuw, samen met een geneeskrachtige kruidentuin en een tuincafé die geurige en onvergetelijke ervaringen bieden.

Lees minder –

linnesrashult.se

Historischer Darsteller von Carl von Linné vor einem roten Holzhaus.

Vilhelm Moberg

Lees verder +

Vilhelm Moberg heeft in zijn vier beroemde romans, vertaald in 42 talen, het verhaal verteld van Karl-Oskar, Kristina en 20 boeren uit Småland, specifiek uit het dorp Ljuder, en hun emigratie naar de VS in de jaren 1860. Deze boeken zijn niet alleen een episch verhaal over hun lotgevallen, maar ook een universeel epos over het leven van immigranten, vroeger en nu.

Moberg werd in 2000 door het Zweedse volk uitgeroepen tot de populairste Zweedse schrijver van de eeuw. In Utvandrarbygden (“Het land van de emigranten”) tussen Växjö en Kalmar kun je de plaatsnamen herkennen uit de boeken en filmopnames. De Utvandrarleden, een wandelroute van 110 km, loopt door dit gebied. Daarnaast bevindt zich in Växjö het Utvandrarnas Hus (“Huis van de Emigranten”), waar een tentoonstelling is gewijd aan dit historische en literaire thema.

Lees minder –

kulturparkensmaland.se/en

Eingang zur Ausstellung Vilhelm Moberg & die Auswanderer.

Amalia Eriksson

Lees verder +

Amalia Eriksson heeft door de jaren heen veel mensen een glimlach bezorgd. In 1859 kreeg zij officieel toestemming van de magistraten in Gränna om als beroep brood te bakken, zowel grove als fijne soorten, en om de inmiddels iconische polkagrisar te maken. Deze zoete, heerlijke pepermuntstokjes werden vernoemd naar de toen populaire dans, de polka. Hoe het woord “gris” (varken) in de naam terechtkwam, blijft een mysterie.

Amalia’s nalatenschap leeft voort in Gränna, waar tegenwoordig talloze polkagrisfabrieken in rijen naast elkaar liggen. Bezoekers kunnen hier genieten van de klassieke snoepstokken, vaak met een kijkje in het proces van snoep maken, en de unieke traditie die Amalia begon.

Lees minder –

jkpg.com/en

Bronzestatue von Amalia Eriksson in Gränna.

Ingvar Kamprad

IKEA – Van bescheiden begin tot wereldsucces
De wereldwijde onderneming IKEA werd op zeer bescheiden wijze opgericht in de jaren ’40 door de jonge Ingvar Kamprad. Hij begon zijn carrière op d…

Lees verder +

IKEA – Van bescheiden begin tot wereldsucces
De wereldwijde onderneming IKEA werd op zeer bescheiden wijze opgericht in de jaren ’40 door de jonge Ingvar Kamprad. Hij begon zijn carrière op de fiets, waarmee hij door de dorpen rond het parochiegebied Agunnaryd reed om pennen en schoenveters te verkopen. Langzaam maar zeker breidde hij zijn handel uit met postorderpakketten, die hij leverde vanaf zijn melktafel in Elmtaryd.

Met de energie en doorzettingskracht van een echte Småländer bouwde hij, samen met zijn medewerkers, IKEA uit tot een van de meest herkenbare merken ter wereld. De naam IKEA is natuurlijk eenvoudig en bescheiden: het staat voor Ingvar Kamprad, Elmtaryd Agunnaryd.

In Älmhult, waar het oudste IKEA-warenhuis ter wereld in 1958 werd geopend, staat nu een modern warenhuis langs weg 23, met het grootste assortiment ter wereld. Bezoekers kunnen ook een kijkje nemen in het IKEA Museum, dat het volledige verhaal van IKEA vertelt – van de bescheiden start tot het wereldwijde succes.

Lees minder –

ikeamuseum.com/en